Trong những năm gần đây, chứng khoán đã trở thành một trong những lĩnh vực nhận được sự quan tâm lớn từ công chúng. Với sự phát triển vượt bậc của kinh tế, cùng với tiềm năng sinh lợi cao, thị trường chứng khoán dần nổi lên như một sân chơi hấp dẫn cho mọi tầng lớp, từ người trẻ mới ra trường đến những nhà đầu tư kỳ cựu. Đặc biệt, cổ phiếu – một sản phẩm cơ bản và phổ biến nhất – luôn được xem là “ngôi sao sáng” trên thị trường. Vậy thực chất cổ phiếu là gì, các yếu tố nào ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và làm thế nào để chọn ra những cổ phiếu tốt nhất? Hãy cùng Daday Happy tìm hiểu tất tần tật ngay bây giờ!
Cổ phiếu là gì?
Hãy tưởng tượng bạn có cơ hội chung tay góp vốn để sở hữu một phần của một doanh nghiệp lớn. Cổ phiếu (Stock) chính là “tấm vé vàng” cho phép bạn làm điều đó. Nói một cách đơn giản, cổ phiếu là một loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu một phần vốn cổ phần của công ty phát hành. Người sở hữu cổ phiếu được gọi là cổ đông, chính thức trở thành “người đồng hành” với doanh nghiệp trong hành trình phát triển.
Cổ phiếu có thể được xem như một loại tài sản chuyển nhượng. Điều đó có nghĩa là bạn hoàn toàn có thể bán chúng, tặng, hoặc thậm chí thế chấp, tùy theo nhu cầu và mục đích sử dụng.
Tuy nhiên, một điều quan trọng mà bạn cần ghi nhớ là giá trị cổ phiếu luôn biến động. Lý do? Chúng chịu tác động mạnh mẽ từ hai yếu tố chính:
– Yếu tố thị trường: Tình hình chung của thị trường chứng khoán, như lãi suất, cung cầu hay những biến động kinh tế lớn.
– Hiệu suất kinh doanh của doanh nghiệp: Nếu doanh nghiệp phát triển tốt, có lợi nhuận tăng trưởng mạnh, giá cổ phiếu dĩ nhiên sẽ phản ánh điều đó.
Các loại cổ phiếu phổ biến cần biết
Hiện tại, cổ phiếu được phân thành nhiều loại dựa trên tính chất và mục đích đầu tư. Việc hiểu rõ từng loại sẽ giúp bạn tối ưu hóa chiến lược và đưa ra quyết định khôn ngoan hơn.
1. Cổ phiếu phổ thông (Common Stock)
Cổ phiếu phổ thông, hay còn gọi là cổ phiếu thường, là loại cổ phiếu mà nhà đầu tư nắm giữ sẽ:
– Có quyền biểu quyết trong các cuộc họp đại hội cổ đông.
– Nhận cổ tức dựa trên lợi nhuận doanh nghiệp (nếu có).
– Được hưởng phần giá trị tài sản còn lại của doanh nghiệp nếu công ty thanh lý.
Ví dụ thực tế: Nếu bạn sở hữu cổ phiếu của FPT, bạn sẽ có quyền tham gia bỏ phiếu về các quyết định quan trọng như sáp nhập với công ty khác hay chia cổ tức.
Điểm yếu của cổ phiếu này nằm ở việc, trong trường hợp doanh nghiệp phá sản, bạn chỉ nhận tiền sau khi công ty trả hết nợ cho các chủ nợ và cổ đông ưu đãi.
2. Cổ phiếu ưu đãi (Preferred Stock)
Khác với cổ phiếu thường, người nắm cổ phiếu ưu đãi thường được nhận cổ tức cố định và ưu tiên hơn trong việc chia lợi nhuận hoặc tài sản thanh lý. Tuy nhiên, loại cổ phiếu này lại không đi kèm quyền biểu quyết trong công ty.
Đây chính là lựa chọn dành cho những nhà đầu tư yêu thích sự ổn định, mong muốn nhận được thu nhập định kỳ.
3. Cổ phiếu tăng trưởng (Growth Stock)
Những công ty trẻ, nhanh chóng phát triển và mở rộng thường phát hành loại cổ phiếu này. Tiềm năng tăng giá vượt trội, đặc biệt trong giai đoạn kinh tế thuận lợi, là điểm hấp dẫn nhất của cổ phiếu tăng trưởng.
Ví dụ: Các công ty công nghệ như FPT hay VinFast đều là “ứng cử viên” trong danh sách cổ phiếu tăng trưởng, khi liên tục chinh phục những đỉnh cao mới.
4. Cổ phiếu giá trị (Value Stock)
Cổ phiếu giá trị là cổ phiếu “ngon-bổ-rẻ”. Chúng thường bị thị trường định giá thấp hơn so với giá trị thật của mình. Đây là món quà dành cho những nhà đầu tư có tầm nhìn dài hạn, kiên nhẫn chờ đợi kết quả.
Ví dụ: Một số cổ phiếu ngành ngân hàng hoặc bất động sản tại các giai đoạn suy thoái được giới đầu tư chuyên nghiệp “gom hàng” làm chiến lược dài hạn.
5. Cổ phiếu thu nhập (Income Stock)
Nếu bạn là người thích nhận dòng tiền đều đặn, cổ phiếu thu nhập chính là lựa chọn lý tưởng. Loại này thường trả cổ tức cao hơn so với mức trung bình thị trường, phù hợp với nhà đầu tư tìm kiếm sự an toàn.
6. Cổ phiếu chu kỳ (Cyclical Stock)
Cổ phiếu chu kỳ lên xuống theo các chu kỳ kinh tế: mở rộng, chậm lại, suy thoái và phục hồi. Những công ty trong lĩnh vực sản xuất, thiết bị công nghiệp hoặc hàng tiêu dùng không thiết yếu thường phát hành loại cổ phiếu này.
7. Cổ phiếu không theo chu kỳ (Non-Cyclical Stock)
Trái ngược với cổ phiếu chu kỳ, các công ty trong ngành “thiết yếu” như y tế, điện, nước thường phát hành cổ phiếu không theo chu kỳ. Đây là lựa chọn an toàn, phù hợp với những giai đoạn thị trường bất ổn.
8. Cổ phiếu Penny
Cổ phiếu Penny là loại cổ phiếu có giá siêu rẻ, thường dưới 10.000 đồng/cổ phiếu. Tuy hấp dẫn với vốn đầu tư thấp, chúng lại tiềm ẩn rủi ro lớn vì độ biến động và thanh khoản không cao.
Lưu ý: Hãy cẩn trọng khi đầu tư vào cổ phiếu penny. Đây là “con dao hai lưỡi”, vừa là cơ hội nhưng cũng là cái bẫy với người thiếu kinh nghiệm.
Yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu
Khi đầu tư cổ phiếu, bạn phải làm bạn với biến động giá. Những yếu tố chính điều khiển giá cổ phiếu gồm:
- Hiệu suất kinh doanh của doanh nghiệp: Công ty làm ăn càng tốt, giá cổ phiếu càng “bay cao”.
- Xu hướng thị trường chung: Nếu thị trường tăng trưởng, đa phần các mã cổ phiếu cũng tăng theo.
- Tâm lý nhà đầu tư: Đám đông thường tác động mạnh mẽ đến xu hướng giá cổ phiếu, đặc biệt trong thị trường hỗn loạn.
Làm thế nào để đầu tư cổ phiếu hiệu quả?
- Mở tài khoản chứng khoán: Đây là bước đầu tiên để bạn tham gia thị trường chứng khoán. Bạn có thể mở tài khoản tại các công ty uy tín như SSI, VNDIRECT, VPS…
- Học cách phân tích cơ bản và kỹ thuật: Việc am hiểu về chỉ số P/E, P/B hay phân tích biểu đồ giúp bạn nắm bắt cơ hội tốt hơn.
- Kiểm soát cảm xúc: Tâm lý đóng vai trò quan trọng trong mỗi quyết định mua – bán.
Dù bạn là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm, việc hiểu rõ các loại cổ phiếu và nguyên tắc cơ bản là vô cùng quan trọng. Đầu tư cổ phiếu vừa là cơ hội làm giàu, vừa là sân chơi đầy thử thách, nơi bạn cần nhiều kiến thức và sự nhạy bén. Hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn bức tranh toàn diện về cổ phiếu và những điều cần lưu ý khi đầu tư. Chúc bạn sớm đạt được thành công trên con đường tài chính của mình! Đừng quên ghé thăm Daday Happy để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích về đầu tư tài chính!
