Khi tham gia thị trường chứng khoán, bạn có thắc mắc cổ phiếu quỹ là gì không? Tại sao các công ty lại tự mua lại cổ phiếu của chính mình, và điều này ảnh hưởng như thế nào đến giá trị công ty cũng như quyền lợi nhà đầu tư? Trong bài viết này, Daday Happy sẽ cùng bạn khám phá chi tiết về cổ phiếu quỹ, từ định nghĩa, đặc điểm, quy định giao dịch cho đến những lợi ích và rủi ro đi kèm khi công ty thực hiện mua lại cổ phiếu.
Cổ phiếu quỹ là gì?
Cổ phiếu quỹ (tiếng Anh: Treasury Stock) là thuật ngữ chỉ những cổ phiếu do chính công ty phát hành mua lại từ thị trường bằng nguồn vốn hợp pháp của mình. Điều này đồng nghĩa rằng khi công ty mua lại cổ phiếu quỹ, các cổ phiếu đó sẽ không được tính vào số lượng cổ phiếu đang lưu hành của công ty.
Một điều cần lưu ý là cổ phiếu quỹ không phải cổ phiếu phát hành không thành công. Đôi khi cổ phiếu quỹ bị nhầm lẫn là “hàng tồn kho” hoặc “cổ phiếu dư thừa” không bán được, nhưng thực chất không phải vậy. Đây là một chiến lược tài chính được các công ty sử dụng nhằm phục vụ nhiều mục tiêu khác nhau.
Đặc điểm của cổ phiếu quỹ
Khi công ty mua lại cổ phiếu của mình, những cổ phiếu này sẽ có một số đặc điểm chính khác biệt so với cổ phiếu phổ thông mà bạn thường giao dịch:
- Không được hưởng cổ tức: Vì cổ phiếu quỹ thuộc sở hữu của chính công ty, chúng không có quyền nhận cổ tức như các cổ phiếu phổ thông đang lưu hành khác.
- Không có quyền biểu quyết: Cổ phiếu quỹ không thể tham gia vào các cuộc họp cổ đông hay biểu quyết các vấn đề quan trọng trong công ty.
- Không được mua cổ phiếu mới khi công ty phát hành thêm: Nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu phổ thông sẽ được quyền ưu tiên mua cổ phiếu trong các đợt phát hành mới, nhưng cổ phiếu quỹ thì không.
- Tỷ lệ nắm giữ bị giới hạn: Theo quy định của pháp luật Việt Nam, tổng số cổ phiếu được mua làm cổ phiếu quỹ không được vượt quá một tỷ lệ vốn hóa nhất định nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trên thị trường.
Quy định giao dịch cổ phiếu quỹ tại Việt Nam
Ở Việt Nam, giao dịch cổ phiếu quỹ phải tuân thủ theo quy định của Luật Chứng khoán năm 2019 và các thông tư hướng dẫn của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Dưới đây là một số quy định quan trọng bạn cần nắm:
- Nguồn vốn hợp pháp: Công ty chỉ được sử dụng lợi nhuận sau thuế, quỹ đầu tư hoặc các nguồn vốn hợp pháp khác để mua lại cổ phiếu quỹ. Không được sử dụng vốn vay hoặc vốn huy động.
- Ý kiến cổ đông: Công ty đại chúng phải xin ý kiến cổ đông thông qua bằng cách tổ chức đại hội hoặc lấy ý kiến bằng văn bản trước khi mua cổ phiếu quỹ.
- Mục đích sử dụng cổ phiếu quỹ: Từ ngày 1/1/2021, theo luật mới, các cổ phiếu quỹ sau khi mua lại sẽ chỉ được sử dụng để giảm vốn điều lệ. Công ty không được giữ lại để bán lại hoặc làm cổ phiếu thưởng cho nhân viên như trước đây.
- Công bố thông tin: Tất cả giao dịch cổ phiếu quỹ phải được công bố minh bạch, đúng thời điểm để thị trường và nhà đầu tư nắm được. Điều này đảm bảo tính công khai và tránh việc công ty sử dụng thông tin nội bộ để trục lợi.
- Hạn chế tỷ lệ mua lại: Luật pháp hiện hành giới hạn tỷ lệ cổ phiếu quỹ mà một công ty có thể mua, nhằm tránh tình trạng thao túng thị trường hoặc gây mất cân đối tài chính.
Vì sao công ty mua cổ phiếu quỹ?
Việc công ty quyết định mua lại cổ phiếu phát hành cũ từ thị trường thường dựa trên các chiến lược tài chính hoặc mục đích cụ thể, như:
1. Ổn định giá trị cổ phiếu
Khi giá cổ phiếu giảm mạnh, đôi khi công ty sẽ kích cầu bằng cách mua lại cổ phiếu của mình để gia tăng nhu cầu. Điều này không chỉ giúp hỗ trợ giá cổ phiếu, mà còn thể hiện sự tự tin của ban lãnh đạo vào tiềm năng phát triển của công ty.
Ví dụ: Nếu bạn thấy công ty A tuyên bố mua lại cổ phiếu quỹ, điều đó có thể được hiểu rằng họ nhận thấy giá cổ phiếu trên thị trường đang bị định giá thấp và muốn khẳng định giá trị thực sự.
2. Cải thiện các chỉ số tài chính
Khi cổ phiếu quỹ được mua lại, số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường giảm xuống. Điều này có thể khiến các chỉ số tài chính như EPS (thu nhập trên mỗi cổ phiếu) hay ROE (tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu) tăng lên. Đây là cách nhiều công ty sử dụng để làm đẹp báo cáo tài chính, tạo ấn tượng với nhà đầu tư.
3. Thể hiện sự lạc quan vào tăng trưởng tương lai
Một số công ty mua lại cổ phiếu của chính mình như một cách đầu tư dài hạn, kỳ vọng giá trị cổ phiếu sẽ tăng mạnh trong tương lai khi tình hình kinh doanh cải thiện.
4. Truyền tải thông điệp
Hành động mua lại cổ phiếu đôi khi chỉ đơn thuần là một tín hiệu tích cực gửi tới thị trường và nhà đầu tư. Nó thể hiện rằng công ty tin tưởng vào tiềm năng của mình và muốn khẳng định vị thế.
Những hạn chế khi mua cổ phiếu quỹ
Dù mang lại nhiều lợi ích, việc công ty mua cổ phiếu quỹ cũng có những mặt hạn chế cần cân nhắc, như:
- Lãng phí nguồn vốn: Khi công ty dành một lượng lớn vốn để mua lại cổ phiếu, điều này có thể dẫn đến tình trạng hao hụt tài sản, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đầu tư vào các dự án kinh doanh khác.
- Ảnh hưởng đến tỷ lệ an toàn vốn: Việc mua cổ phiếu quỹ làm giảm vốn chủ sở hữu, khiến tỷ lệ an toàn vốn (tỷ lệ giữa vốn và tổng tài sản) bị suy giảm. Điều này có thể dẫn đến lo ngại về khả năng tài chính của công ty.
- Tạo tín hiệu tiêu cực: Một số nhà đầu tư có thể nhận định rằng công ty đang thiếu các cơ hội tăng trưởng hấp dẫn, do đó sử dụng tiền để mua lại cổ phiếu thay vì đầu tư mở rộng.
- Rủi ro không đạt mục đích: Trong một số trường hợp, việc mua lại cổ phiếu quỹ không giúp giá cổ phiếu tăng lên mà còn khiến giá trị công ty sụt giảm nếu hành động này không đúng thời điểm.
Cổ phiếu quỹ là một công cụ tài chính quan trọng với nhiều mục đích và ý nghĩa đối với cả công ty và thị trường. Tuy nhiên, việc sử dụng nó đòi hỏi sự thận trọng đảm bảo cân bằng giữa lợi ích và rủi ro. Đối với nhà đầu tư cá nhân, hiểu rõ cơ chế hoạt động, lợi ích và hạn chế của cổ phiếu quỹ sẽ giúp bạn đánh giá chính xác hơn giá trị và tiềm năng của một doanh nghiệp.
Nếu bạn có thắc mắc nào liên quan đến cổ phiếu quỹ hay các vấn đề chứng khoán khác, hãy để lại bình luận bên dưới hoặc liên hệ với Daday Happy qua [email protected]. Chúng tôi luôn sẵn lòng đồng hành cùng bạn trên hành trình đầu tư thành công!
