Trong bối cảnh các công ty cổ phần không ngừng tìm kiếm cách thu hút vốn đầu tư mới, cổ phiếu ưu đãi đã trở thành một lựa chọn chiến lược quan trọng. Đây không chỉ là công cụ tài chính giúp công ty mở rộng quy mô mà còn mang lại nhiều quyền lợi đặc biệt cho cổ đông sở hữu. Vậy cụ thể cổ phiếu ưu đãi là gì? Loại cổ phiếu này khác biệt như thế nào so với cổ phiếu phổ thông? Hãy cùng Daday Happy khám phá chi tiết trong bài viết này nhé!
Cổ phiếu ưu đãi là gì? Khác biệt gì với cổ phiếu phổ thông?
Cổ phiếu ưu đãi (tiếng Anh: Preferred Stock) là một loại cổ phiếu đặc biệt được phát hành bởi công ty cổ phần. Mặc dù tương tự cổ phiếu phổ thông về cơ bản, nhưng cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi được hưởng thêm nhiều quyền lợi ưu tiên như:
- Ưu đãi cổ tức,
- Ưu đãi biểu quyết,
- Ưu đãi hoàn lại vốn,
- Và một số đặc quyền khác phụ thuộc vào điều lệ công ty.
Tuy nhiên, đi kèm những quyền lợi đặc biệt này, cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi sẽ bị giới hạn một số quyền so với cổ đông phổ thông, chẳng hạn như quyền biểu quyết hoặc quyền ứng cử vào hội đồng quản trị.
4 loại cổ phiếu ưu đãi phổ biến trên thị trường
Theo điều lệ và quy định của pháp luật, cổ phiếu ưu đãi được chia làm bốn loại chính, mỗi loại mang đặc điểm và quyền lợi riêng biệt:
1. Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết
Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết là loại cổ phiếu mang lại quyền biểu quyết vượt trội so với cổ phiếu phổ thông.
- Đặc điểm nổi bật:
- Một cổ phiếu ưu đãi biểu quyết có thể tương ứng với nhiều phiếu bầu, số lượng cụ thể do điều lệ công ty quy định.
- Chỉ cổ đông sáng lập hoặc các tổ chức được Chính phủ ủy quyền mới có quyền nắm giữ loại cổ phiếu này.
- Thời hạn hiệu lực: Quyền biểu quyết ưu đãi chỉ có giá trị trong 03 năm đầu tiên tính từ ngày công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Sau thời gian này, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết sẽ chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông.
- Hạn chế:
- Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết không được phép tự do chuyển nhượng trong thị trường. Nếu muốn bán, phải chuyển đổi sang cổ phiếu phổ thông.
Ví dụ: Trong một công ty có điều lệ quy định 1 cổ phiếu ưu đãi biểu quyết = 5 phiếu bầu, một cổ đông sáng lập sở hữu 1 triệu cổ phiếu này sẽ có 5 triệu phiếu bầu dù chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong tổng số cổ phần.
2. Cổ phiếu ưu đãi cổ tức
Đúng với tên gọi, đây là loại cổ phiếu mang lại mức cổ tức cao hơn và ổn định hơn so với cổ phiếu phổ thông.
- Điểm nổi bật:
- Cổ tức cố định: Không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty.
- Cổ tức thưởng: Áp dụng khi công ty hoạt động hiệu quả và có lợi nhuận dư thừa.
- Quyền lợi khi giải thể:
- Trong tình huống công ty phá sản hoặc giải thể, cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi cổ tức được ưu tiên nhận lại tài sản sau trái phiếu và trước cổ đông phổ thông.
- Hạn chế:
- Cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi cổ tức không có quyền biểu quyết,
- Không được tham gia đề cử hoặc bầu cử vào Hội đồng quản trị.
Ví dụ: Một công ty có chính sách cổ tức cố định cho cổ phiếu ưu đãi là 10%/năm. Dù công ty có thua lỗ, cổ đông ưu đãi cổ tức vẫn nhận được mức chi trả này một cách ổn định.
3. Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại
Đây là loại cổ phiếu đặc biệt cho phép cổ đông yêu cầu hoàn lại vốn góp bất cứ lúc nào, tùy thuộc vào điều kiện thỏa thuận trong điều lệ công ty.
- Ưu điểm nổi bật:
- Cổ đông được quyền rút vốn góp khi gặp biến động tài chính hoặc không muốn tham gia công ty nữa.
- Hạn chế:
- Không sở hữu quyền biểu quyết hoặc quyền đề cử vào Hội đồng quản trị.
Ví dụ: Một nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu ưu đãi hoàn lại trị giá 1 tỷ đồng, khi cần tiền gấp, họ có quyền yêu cầu công ty hoàn trả phần vốn này mà không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh.
4. Cổ phiếu ưu đãi theo điều lệ công ty
Đây là loại cổ phiếu do công ty tự quy định, quyền lợi và trách nhiệm của cổ đông phụ thuộc vào quy định trong điều lệ.
- Đặc điểm:
- Quyền lợi và hạn chế tùy thuộc vào thỏa thuận và tính chất hoạt động của từng công ty cụ thể.
Lợi ích và hạn chế của cổ phiếu ưu đãi
Lợi ích khi sở hữu cổ phiếu ưu đãi
- Lợi ích tài chính ổn định:
- Nhận cổ tức cố định ngay cả khi công ty kinh doanh không tốt.
- Quyền lợi ưu tiên:
- Ưu tiên hoàn vốn và chia tài sản khi công ty giải thể.
- Tăng khả năng ra quyết định:
- Thông qua ưu đãi biểu quyết, nhà đầu tư có ảnh hưởng lớn hơn trong Đại hội đồng cổ đông.
Hạn chế của cổ phiếu ưu đãi
- Tính thanh khoản thấp:
- Không được phép tự do chuyển nhượng trên thị trường.
- Giới hạn quyền lực:
- Không phải tất cả các loại cổ phiếu ưu đãi đều cho phép quyền biểu quyết hoặc ứng cử.
- Rủi ro pha loãng:
- Việc phát hành cổ phiếu ưu đãi quá mức dễ làm giảm giá trị cổ phiếu phổ thông, gây mâu thuẫn lợi ích giữa các nhóm cổ đông.
Làm thế nào để sở hữu cổ phiếu ưu đãi?
Nhằm đảm bảo quyền lợi, chỉ các cổ đông hiện hữu (những người đã nắm giữ cổ phiếu phổ thông) mới được phép đăng ký mua cổ phiếu ưu đãi. Quy trình như sau:
- Kiểm tra điều kiện: Xác định quy định cụ thể của từng công ty về số lượng cổ phiếu phổ thông phải nắm giữ.
- Đăng ký quyền mua: Tiến hành tại công ty phát hành hoặc thông qua các sàn môi giới trực tuyến như VNDIRECT, VPS, BVSC.
- Thực hiện giao dịch: Việc mua bán dựa trên giá ưu đãi thấp hơn giá thị trường (theo quy định).
Nên đầu tư cổ phiếu ưu đãi không?
Nếu bạn ưu tiên lợi ích dài hạn, chẳng hạn như cổ tức ổn định hay quyền ưu tiên hoàn vốn, cổ phiếu ưu đãi sẽ là sự lựa chọn đáng cân nhắc. Tuy nhiên, đừng quên rằng tính thanh khoản của loại cổ phiếu này không cao và quyền tự do chuyển nhượng bị hạn chế. Vì vậy, hãy xem xét kỹ nhu cầu và ưu tiên cá nhân trước khi quyết định đầu tư. Đừng quên theo dõi Daday Happy để cập nhật nhanh nhất những phân tích, diễn biến mới nhất từ thị trường chứng khoán!
