Để thành công trên thị trường chứng khoán, một trong những yếu tố quyết định chính là khả năng định giá cổ phiếu. Có phải bạn từng nghe qua cụm từ “mua cổ phiếu giá thấp, bán giá cao”? Nhưng làm thế nào để biết được cổ phiếu nào đang “rẻ” hoặc đã “đắt”? Tất cả phụ thuộc vào việc bạn có hiểu và áp dụng đúng cách định giá cổ phiếu hay không.
Bài viết này, Daday Happy sẽ đồng hành cùng bạn khám phá toàn bộ những kiến thức cần thiết liên quan đến quá trình định giá cổ phiếu. Không chỉ là lý thuyết, chúng tôi còn chia sẻ với bạn 9 cách định giá cổ phiếu phổ biến nhất đang được áp dụng rộng rãi cả ở Việt Nam và thế giới.
1. Định giá cổ phiếu là gì?
Hiểu đơn giản, định giá cổ phiếu là quá trình xác định giá trị nội tại (Intrinsic Value) của cổ phiếu – mức giá thực sự phù hợp của cổ phiếu dựa trên các yếu tố tài chính, kinh tế của công ty và thị trường chung. Từ giá trị nội tại này, nhà đầu tư sẽ so sánh với giá thị trường hiện tại để đưa ra quyết định: nên mua, bán hay giữ cổ phiếu.
Định giá cổ phiếu không chỉ là một kỹ năng, nó còn là kim chỉ nam để bạn tránh rủi ro và tăng cơ hội đạt lợi nhuận. Nhưng đây cũng không phải là bài toán dễ giải, thậm chí nhiều nhà đầu tư mới vào nghề đã phải “trả học phí đắt đỏ” vì định giá sai lầm.
Một chút thư giãn nào: Hãy thử tưởng tượng bạn đang chuẩn bị mua một món hàng. Bạn sẽ không muốn trả quá cao cho món đồ kém chất lượng, đúng không? Việc mua cổ phiếu cũng như vậy – bạn cần phải biết giá trị thực của nó nằm ở đâu để không mua hớ hoặc bán lỗ.
2. Vai trò và ý nghĩa của định giá cổ phiếu
Không phải tự nhiên mà các nhà đầu tư huyền thoại như Warren Buffett hay Benjamin Graham, cha đẻ của phương pháp đầu tư giá trị, luôn nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc định giá cổ phiếu.
Tại sao định giá cổ phiếu lại quan trọng?
- Xác định cổ phiếu đắt hay rẻ: Nếu bạn mua cổ phiếu với giá quá cao so với giá trị thực, cơ hội kiếm lời gần như không có. Ngược lại, nếu bạn nhận ra cổ phiếu lúc này đang bị định giá thấp, đó là cơ hội tốt để đầu tư.
- Quản lý rủi ro: Đánh giá đúng giá trị cổ phiếu giúp bạn tránh được các quyết định vội vàng hoặc theo phong trào đám đông. Bạn biết mình đang làm gì và vì sao làm điều đó.
- Tối ưu hóa lợi nhuận: Đầu tư vào cổ phiếu tiềm năng với giá trị nội tại vững chắc là con đường bền vững nhất để gia tăng tài sản trong dài hạn.
Hãy nhớ rằng: Cái giá cổ phiếu chào bán trên thị trường không phải lúc nào cũng phản ánh đúng giá trị thực của nó – đây chính là “vùng đất màu mỡ” nơi các nhà đầu tư thông minh tìm kiếm cơ hội.
3. Phân biệt các loại giá cổ phiếu
Để định giá chính xác, trước tiên bạn cần hiểu những khái niệm dưới đây:
- Mệnh giá cổ phiếu: Là giá trị cố định, thường được ghi trên sổ sách, phổ biến tại Việt Nam là 10.000 VNĐ/cổ phiếu.
- Thị giá cổ phiếu: Là giá cổ phiếu được giao dịch trên thị trường chứng khoán, biến động liên tục theo cung cầu.
- Thư giá cổ phiếu (Book Value): Là giá trị chiết tính dựa trên tài sản ròng ghi trong báo cáo tài chính của công ty.
- Giá trị nội tại (Intrinsic Value): Là giá trị thực tế sau khi phân tích đầy đủ mọi yếu tố có ảnh hưởng. Đây là con số các nhà đầu tư muốn xác định nhất.
4. 9 cách định giá cổ phiếu phổ biến nhất
4.1. Định giá theo chiết khấu dòng tiền (DCF)
Phương pháp này xác định giá trị nội tại của cổ phiếu dựa trên dòng tiền tương lai mà doanh nghiệp sẽ tạo ra, sau đó chiết khấu về giá trị hiện tại.
Ví dụ: Bạn đang cân nhắc đầu tư vào một công ty dự kiến tạo ra 1 tỷ đồng tiền mặt mỗi năm với mức chiết khấu 10%. Giá trị hiện tại của dòng tiền tương lai này chính là giá trị nội tại của cổ phiếu.
4.2. Định giá theo chiết khấu cổ tức (DDM)
Với phương pháp này, bạn tính toán dựa trên tổng cổ tức tiền mặt mà công ty sẽ trả trong tương lai.
4.3. Phương pháp P/E (Price to Earnings Ratio)
Chỉ số P/E cho biết số năm cần để nhà đầu tư hoàn vốn. Thông thường, cổ phiếu có chỉ số P/E thấp được xem là “rẻ”.
Lưu ý: Phương pháp này phù hợp hơn với các công ty có lợi nhuận ổn định.
4.4. Phương pháp P/B (Price to Book Value)
P/B giúp bạn so sánh giá hiện tại với tài sản ròng trên mỗi cổ phiếu. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với các doanh nghiệp có tài sản lớn như ngân hàng, công ty tài chính.
4.5. Phương pháp PEG (Price/Earnings Growth)
PEG kết hợp P/E và tốc độ tăng trưởng lợi nhuận. Khi PEG < 1, cổ phiếu được xem là đang bị định giá thấp, đây là một tín hiệu tích cực để đầu tư.
4.6. Phương pháp P/S (Price to Sales)
Phương pháp này tính toán dựa trên doanh thu thay vì lợi nhuận. Đây là lựa chọn tốt khi bạn muốn đánh giá các công ty vừa mới thành lập hoặc có lợi nhuận không ổn định.
4.7. Phương pháp EV/EBIT
Phương pháp này so sánh giá trị doanh nghiệp với lợi nhuận trước lãi vay và thuế (EBIT). Đây là một công cụ phổ biến trên thế giới, giúp bạn dễ dàng so sánh công ty trong cùng ngành.
4.8. Phương pháp Benjamin Graham
Benjamin Graham đã tạo ra một công thức xác định giá trị cổ phiếu, dựa trên tăng trưởng lợi nhuận trong tương lai. Phương pháp này tuy ít được biết đến nhưng lại đặc biệt chính xác khi áp dụng thực tiễn.
4.9. Định giá dựa trên cổ tức và tốc độ tăng trưởng
Phương pháp này không dựa hoàn toàn vào công thức. Bạn sẽ cần óc quan sát và đánh giá tiềm năng tăng trưởng dài hạn của cổ phiếu dựa vào tốc độ phát triển doanh nghiệp.
5. Các yếu tố ảnh hưởng đến định giá cổ phiếu
Trong đầu tư, giá trị nội tại của cổ phiếu luôn bị chi phối bởi nhiều yếu tố như:
- Diễn biến kinh tế vĩ mô: Khi kinh tế phát triển, cổ phiếu dễ tăng giá. Ngược lại, suy thoái kinh tế sẽ kéo cổ phiếu đi xuống.
- Chính sách lãi suất, tỷ giá: Lãi suất tăng làm giảm hấp dẫn của đầu tư cổ phiếu.
- Hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp: Đây luôn là yếu tố quan trọng nhất, doanh nghiệp càng làm ăn tốt, giá trị cổ phiếu càng cao.
- Các yếu tố cung cầu: Khi cầu vượt cung, giá cổ phiếu sẽ tăng và ngược lại.
6. Một số lưu ý quan trọng khi định giá cổ phiếu
- Không có công thức “hoàn hảo” nào cho tất cả cổ phiếu. Hãy chọn phương pháp phù hợp nhất với bạn và đặc thù của doanh nghiệp.
- Tập trung và chuyên sâu: Đừng cố gắng nghiên cứu mọi ngành nghề, hãy tập trung vào vài lĩnh vực bạn hiểu rõ nhất.
- Liên tục nâng cao kiến thức: Đầu tư chính là học tập không ngừng. Đọc sách, tham gia khóa học, theo dõi các chuyên gia – tất cả đều giúp bạn cải thiện khả năng định giá.
Thị trường chứng khoán luôn đòi hỏi kiến thức, sự nhạy bén và một chút may mắn. Nhưng yếu tố quan trọng nhất để thành công vẫn là định giá cổ phiếu. Nắm vững kỹ năng này, bạn sẽ biết cách nắm bắt cơ hội và tránh được những rủi ro không đáng có.
Nếu bạn là người mới, đừng lo lắng. Những bước đầu có thể khó khăn, nhưng theo thời gian, với sự đầu tư nỗ lực, việc định giá cổ phiếu sẽ dần trở thành bản năng. Daday Happy hy vọng bài viết trên đây đã cung cấp cho bạn một nguồn thông tin giá trị và dễ hiểu để bắt đầu hành trình đầu tư
