Ngày nay, khi đầu tư chứng khoán đang phát triển mạnh ở Việt Nam, một trong những vấn đề được các nhà đầu tư quan tâm đặc biệt chính là cách doanh nghiệp thực hiện chia cổ tức. Trong đó, hình thức chia cổ tức bằng cổ phiếu đã và đang trở thành xu hướng phổ biến thay cho việc chia trực tiếp bằng tiền mặt. Tuy nhiên, hình thức này mang lại những lợi ích gì và liệu có hạn chế nào cần cân nhắc?
Trong bài viết này, Daday Happy sẽ cùng bạn khám phá mọi ngóc ngách của vấn đề, từ bản chất, ưu điểm, nhược điểm đến những câu hỏi thường gặp. Cùng xem xét hai hình thức trả cổ tức – cổ phiếu và tiền mặt – cái nào thực sự có lợi hơn cho nhà đầu tư nhé!
1. Chia Cổ Tức Bằng Cổ Phiếu Là Gì?
Hiểu đơn giản, chia cổ tức bằng cổ phiếu là khi doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu mới và chuyển chúng vào tài khoản của cổ đông thay vì chia lợi nhuận bằng tiền mặt. Đây là cách các công ty tái phân bổ phần lợi nhuận họ tạo ra mà không làm thất thoát dòng tiền thực tế ra khỏi doanh nghiệp.
Nhiều người thường nhầm lẫn rằng nhận cổ phiếu mới đồng nghĩa với tài sản tăng lên. Sự thật không hẳn vậy. Sau khi cổ tức được chia, giá trị của mỗi cổ phiếu thường bị pha loãng. Điều này có nghĩa là tổng giá trị cổ phần bạn sở hữu không đổi, chỉ là số lượng cổ phiếu tăng lên thôi.
Ví dụ minh họa:
Giả sử bạn đang sở hữu 100 cổ phiếu A, giá mỗi cổ phiếu là 50.000 đồng (tổng tài sản: 5.000.000 đồng). Nếu doanh nghiệp quyết định chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 20%, bạn sẽ nhận thêm 20 cổ phiếu mới. Nhưng giá cổ phiếu sau khi chia sẽ giảm xuống khoảng 41.667 đồng/cổ phiếu. Tổng giá trị vẫn là 5.000.000 đồng, không đổi.
2. Lợi Ích Khi Chia Cổ Tức Bằng Cổ Phiếu
Hình thức này được không ít doanh nghiệp và nhà đầu tư ưa chuộng vì những lợi ích dưới đây:
2.1. Đối Với Nhà Đầu Tư:
✔ Không bị đánh thuế lần đầu:
Khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu, bạn không cần đóng thuế thu nhập cá nhân ngay lập tức, khác với cổ tức bằng tiền mặt.
✔ Dễ tận dụng cơ hội tăng giá:
Đối với các doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng dài hạn, cổ phiếu có thể tăng giá trong tương lai sau khi được chia cổ tức. Việc sở hữu nhiều cổ phiếu hơn có thể tạo cơ hội kiếm lời lớn nếu bạn kiên nhẫn.
✔ Thanh khoản được cải thiện:
Vì số lượng cổ phiếu trên thị trường tăng lên, tính thanh khoản của mã cổ phiếu có thể được thúc đẩy, giúp nhà đầu tư dễ dàng mua bán hơn.
2.2. Đối Với Doanh Nghiệp:
✔ Giữ lại vốn để tái đầu tư:
Chia cổ tức bằng cổ phiếu giúp doanh nghiệp không phải trả tiền mặt ngay lập tức, giữ lại dòng tiền để vượt qua khó khăn, mở rộng sản xuất hoặc đầu tư vào các dự án sinh lời.
✔ Tăng vốn điều lệ:
Việc phát hành thêm cổ phiếu để trả cổ tức giúp doanh nghiệp tăng vốn điều lệ trên sổ sách, tạo tâm lý ổn định cho cổ đông.
✔ Thu hút nhà đầu tư:
Thị giá cổ phiếu sẽ giảm sau khi pha loãng, điều này đôi khi được coi là “rẻ hơn” trong mắt các nhà đầu tư mới, đặc biệt là nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ.
3. Hạn Chế Khi Chia Cổ Tức Bằng Cổ Phiếu
Dẫu mang lại nhiều lợi ích, hình thức này cũng có không ít điểm cần lưu ý:
3.1. Đối Với Nhà Đầu Tư:
✘ Tài sản không thực sự tăng:
Như đã đề cập, việc tổng giá trị cổ phiếu bị pha loãng đồng nghĩa với việc bạn cảm giác “nhiều hơn” nhưng thực tế lợi ích không đổi.
✘ Thời gian chờ đợi:
Sau khi cổ tức được chia, bạn sẽ mất khoảng 30-60 ngày để cổ phiếu mới về tài khoản, lúc đó mới có thể giao dịch.
✘ Rủi ro lâu dài:
Nếu doanh nghiệp không sử dụng hiệu quả số vốn giữ lại, giá cổ phiếu có thể tiếp tục giảm, gây thiệt hại dài hạn cho nhà đầu tư.
3.2. Đối Với Doanh Nghiệp:
✘ Pha loãng cổ phiếu:
Việc phát hành thêm cổ phiếu làm giảm tỷ lệ sở hữu của mỗi cổ đông và gây khó khăn nếu doanh nghiệp muốn trả cổ tức cao hơn trong tương lai.
✘ Áp lực tái đầu tư:
Doanh nghiệp cần đảm bảo rằng dòng tiền giữ lại phải được tái đầu tư sinh lời. Nếu không, sự tồn tại hay lợi ích từ việc giữ lại vốn sẽ không mang lại hiệu quả.
4. So Sánh Chia Cổ Tức Bằng Tiền Mặt Và Bằng Cổ Phiếu
| Tiêu chí | Chia cổ tức bằng tiền mặt | Chia cổ tức bằng cổ phiếu |
|———————————–|—————————————-|—————————————|
| Tính thanh khoản | Cao – nhận tiền ngay | Thấp – phải chờ để giao dịch cổ phiếu|
| Thu nhập thực tế | Có ngay nhưng bị đánh thuế 2 lần | Chưa có ngay, không bị đánh thuế |
| Dòng tiền doanh nghiệp | Giảm | Giữ nguyên |
| Ảnh hưởng giá cổ phiếu | Không đáng kể | Giá bị pha loãng |
| Tâm lý nhà đầu tư | Tin tưởng cao | Phụ thuộc vào năng lực doanh nghiệp |
5. Cách Tính Giá Cổ Phiếu Sau Khi Chia Cổ Tức
Để xác định giá cổ phiếu sau khi chia, bạn có thể sử dụng công thức:
Giá cổ phiếu sau điều chỉnh = Giá đóng cửa phiên trước chia cổ tức ÷ (1 + Tỷ lệ chia cổ tức)
Ví dụ:
Doanh nghiệp X có giá cổ phiếu đóng cửa phiên trước là 39.550 đồng. Tỷ lệ chia cổ tức bằng cổ phiếu là 7% và cổ phiếu thưởng là 13%. Khi tính:
Giá cổ phiếu sau điều chỉnh = 39.550 ÷ (1 + 0.07 + 0.13)
=> Giá cổ phiếu sau điều chỉnh = 32.960 đồng
Như vậy, dù nhận thêm cổ phiếu, tài sản của nhà đầu tư vẫn không đổi.
6. Một Số Câu Hỏi Thường Gặp
6.1. Trả cổ tức bằng cổ phiếu bao lâu thì được bán?
Thông thường, cổ phiếu mới sẽ về tài khoản sau khoảng 1-2 tháng. Việc chờ đợi này có thể gây bất tiện nếu nhà đầu tư cần thanh khoản nhanh.
6.2. Nên chọn cổ tức bằng tiền mặt hay cổ phiếu?
Câu trả lời phụ thuộc vào chiến lược cá nhân của bạn. Nếu cần dòng tiền ổn định, cổ tức bằng tiền mặt là lựa chọn hợp lý. Ngược lại, nếu bạn tin vào tiềm năng doanh nghiệp, cổ tức bằng cổ phiếu có thể là cơ hội đầu tư dài hạn.
Lựa Chọn Nào Tốt Hơn?
Cả hai hình thức chia cổ tức đều có ưu và nhược điểm riêng. Nếu bạn là nhà đầu tư thiên về sự ổn định và cần tiền ngay, hãy chọn cổ tức bằng tiền mặt. Còn nếu bạn ưa chuộng sự tăng trưởng dài hạn, hãy cân nhắc cổ tức bằng cổ phiếu – nhưng đừng quên đánh giá kỹ tài chính doanh nghiệp trước khi đưa ra quyết định.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về lợi ích và hạn chế khi chia cổ tức bằng cổ phiếu. Hãy tiếp tục theo dõi Daday Happy để cập nhật thêm nhiều kiến thức đầu tư hữu ích và tối ưu danh mục tài chính của bạn nhé!
