Nếu bạn là một nhà đầu tư chứng khoán hay đang quan tâm đến thị trường tài chính, chắc chắn từ “SPAC” không còn xa lạ, đặc biệt khi đây đang là xu hướng niêm yết cổ phiếu bùng nổ trên toàn cầu, bao gồm cả các doanh nghiệp Việt Nam như VinFast. Vậy SPAC là gì, tại sao chúng lại hấp dẫn các công ty muốn niêm yết cổ phiếu quốc tế, và cách thức hoạt động của nó ra sao? Hãy cùng Daday Happy khám phá toàn diện về SPAC ngay dưới đây nhé.
SPAC Là Gì?
SPAC là viết tắt của Special Purpose Acquisition Company, tạm dịch là Công ty Mua lại Mục đích Đặc biệt. Nghe có vẻ hơi phức tạp đúng không? Nhưng hiểu đơn giản, SPAC chính là một dạng “công ty rỗng” hay “công ty séc trống”, được thành lập chỉ với mục đích duy nhất: huy động vốn thông qua một đợt IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu) và sau đó sử dụng số tiền này để mua lại hoặc sáp nhập với một công ty tư nhân hiện có.
Điểm đặc biệt là SPAC không có hoạt động kinh doanh thực tế nào. Nó chỉ đóng vai trò như “bàn đạp” để giúp các công ty tư nhân, đặc biệt là các công ty khởi nghiệp hoặc các doanh nghiệp đến từ các quốc gia đang phát triển, có thể niêm yết nhanh chóng trên các sàn giao dịch chứng khoán lớn mà không phải trải qua quy trình IPO truyền thống phức tạp và tốn kém.
SPAC Hoạt Động Như Thế Nào?
Nếu ví SPAC là một chiếc xe, thì hành trình của nó được chia làm 3 “trạm dừng” chính. Hãy cùng xem:
1. Thành Lập SPAC Và Phát Hành IPO
SPAC được khởi tạo bởi những nhà đầu tư chuyên nghiệp hoặc các nhóm tài trợ (sponsors), thường là những người có kinh nghiệm sâu rộng trong một ngành hoặc lĩnh vực cụ thể. Sau đó, họ thực hiện IPO để huy động vốn từ công chúng.
- Giá cổ phiếu SPAC ở giai đoạn này thường được đặt chỉ từ 10 USD/cổ phiếu.
- Các nhà đầu tư mua cổ phiếu sẽ không biết chính xác SPAC sẽ mua lại công ty nào trong tương lai, vì thông tin này chưa được công bố vào thời điểm IPO.
Tuy nhiên, số tiền huy động được sẽ được đặt trong một tài khoản tín thác chịu lãi, đảm bảo không bị sử dụng sai mục đích. Điều này mang lại sự an tâm cho các cổ đông ban đầu.
2. Tìm Kiếm Công Ty Mục Tiêu
Sau khi hoàn tất IPO, SPAC bắt đầu thực hiện nhiệm vụ quan trọng nhất của mình: tìm kiếm một công ty tư nhân để sáp nhập (thường gọi là quá trình “de-SPACing”).
Quá trình này thường kéo dài từ 18-24 tháng. Nếu trong thời gian này SPAC không tìm được đối tác phù hợp, nó sẽ bị giải thể và toàn bộ vốn (cộng lãi suất) sẽ được trả lại cho các nhà đầu tư.
Một điểm đặc biệt hấp dẫn của mô hình này là: nguy cơ mất vốn của các nhà đầu tư ban đầu gần như bằng 0, vì họ luôn có lựa chọn lấy lại toàn bộ tiền nếu không hài lòng với thương vụ sáp nhập.
3. Sáp Nhập Và Niêm Yết
Khi SPAC xác định được công ty mục tiêu, quá trình sáp nhập được tiến hành. Sau khi hoàn tất, công ty mục tiêu sẽ ngay lập tức trở thành công ty đại chúng và được niêm yết trên sàn giao dịch.
Hấp dẫn hơn nữa, phần lớn các nhà tài trợ SPAC có thể nhận được khoảng 20% vốn cổ phần từ số tiền huy động ban đầu như một khoản lợi nhuận khi thương vụ thành công.
Vì Sao SPAC Thu Hút Doanh Nghiệp?
Nhắc đến SPAC, không thể không nói đến những lợi ích vượt trội mà hình thức này mang lại, đặc biệt là cho các công ty muốn mở rộng quy mô, tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
1. Quy Trình Nhanh Chóng Và Chi Phí Tiết Kiệm
- Với SPAC, thời gian niêm yết chỉ kéo dài từ 3-6 tháng, so với 12-18 tháng của quy trình IPO truyền thống.
- Các thủ tục pháp lý cũng ít phức tạp hơn, giúp doanh nghiệp tiết kiệm được nguồn lực và chi phí.
2. Cơ Hội Tiếp Cận Vốn Quốc Tế
Việc tham gia sàn chứng khoán quốc tế thông qua SPAC giúp doanh nghiệp có cơ hội gọi vốn không giới hạn. Đây là bước đệm quan trọng giúp doanh nghiệp nâng tầm thương hiệu, không chỉ tại thị trường nội địa mà còn với nhà đầu tư toàn cầu.
3. Phù Hợp Với Các Công Ty Có Đòn Bẩy Lớn
Đối với những công ty có tỷ lệ nợ cao, việc huy động vốn qua IPO truyền thống là vô cùng khó khăn do yêu cầu thẩm định gắt gao từ các nhà bảo lãnh phát hành. SPAC là giải pháp lý tưởng trong trường hợp này.
Rủi Ro Khi Đầu Tư Vào SPAC
Dù có nhiều ưu điểm, SPAC cũng không phải không có rủi ro. Nhà đầu tư và doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý một số điểm sau:
- Thiếu thông tin minh bạch: Trước khi thương vụ sáp nhập đi đến chốt hạ, nhà đầu tư sẽ không biết rõ về công ty mục tiêu và các chi tiết tài chính liên quan.
- Rủi ro thất bại giao dịch: Nếu tỷ lệ cổ đông phản đối giao dịch vượt quá 50%, SPAC buộc phải hoàn trả vốn cho nhà đầu tư mà không đạt được mục tiêu.
- Kéo dài thời gian đầu tư: Đầu tư vào SPAC đòi hỏi tính kiên nhẫn, vì thời gian chờ đợi hoàn tất thương vụ có thể kéo dài đến 24 tháng.
- Sở hữu pha loãng: Trong quá trình thu hút thêm vốn, tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư ban đầu có thể bị pha loãng đáng kể.
Những Thương Vụ SPAC Tiêu Biểu
Để giúp bạn hình dung rõ hơn, đây là một số thương vụ SPAC đình đám đã diễn ra trên thị trường quốc tế:
1. VinFast – Đại Diện Việt Nam Thành Công Với SPAC
Ngày 14/08/2023, công ty VinFast, thuộc tập đoàn VinGroup, chính thức niêm yết trên sàn NASDAQ thông qua việc hợp nhất với SPAC mang tên Black Spade Acquisition.
- Cổ phiếu của VinFast mở bán ở mức 22 USD/cổ phiếu và tăng mạnh đến 37.06 USD/cổ phiếu chỉ trong ngày đầu tiên, tương đương mức tăng 68%.
2. Virgin Galactic
Công ty hàng không vũ trụ nổi tiếng này, do tỷ phú Richard Branson sáng lập, cũng sử dụng SPAC để niêm yết vào năm 2019. Đến nay, Virgin Galactic đã huy động được hàng trăm triệu USD nhờ các đợt chào bán kế tiếp.
3. DraftKings
Công ty thể thao DraftKings đã thu hút hơn 700 triệu USD vốn thông qua thương vụ SPAC với Diamond Eagle Acquisition Corporation, giúp giá trị công ty đạt mức 3.3 tỷ USD.
SPAC – Xu Hướng Đầu Tư Cần Được Chú Ý
Dù không mới, SPAC đã khiến thị trường tài chính sôi động trở lại nhờ tính linh hoạt, tốc độ triển khai nhanh và lợi ích cho cả nhà đầu tư lẫn doanh nghiệp. Tuy nhiên, để thành công với hình thức này, việc nghiên cứu kỹ lưỡng và chọn lọc các thương vụ tiềm năng là điều không thể thiếu.
Hãy tiếp tục theo dõi Daday Happy để cập nhật thêm những thông tin hữu ích và xu hướng mới nhất trong lĩnh vực đầu tư tài chính. Chúc bạn luôn gặt hái được thành công trên hành trình đầu tư của mình!
